15 Aralık 2012 Cumartesi

Japonya'da Genel Seçimler Yarın Yapılıyor


Japon halkı yarın yani 16 Aralık’ta sandık başına giderek genel seçimlerde ülkenin kaderi adına oy verecekler. Her ne kadar anketler Japonya’nın köklü partisi Liberal Demokrat Parti’nin (LDP) zafere yakın olduğunu gösterse de, 2009 yılında yaşanan değişim hatırladığında Japonya seçimleri ilgi çekici bir nitelik kazanıyor. Japonya’nın son dönemde Çin ve Güney Kore ile yaşadığı gerginlikler de Japonya’daki seçimi daha da anlamlı kılıyor.
Dünyanın en büyük ekonomik ve teknolojik güçlerinden biri olan Japonya, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Amerika Birleşik Devletleri’nin desteğiyle hazırlanan 1947 tarihli anayasa ile liberal demokratik değerlere dayalı bir monarşi olarak yeniden inşa edilmişti. Japonya’nın en köklü siyasal partisi durumundaki LDP ise, 1955 yılındaki kuruluşundan 2009 yılındaki seçimlere kadar 54 yıl boyunca yalnızca 11 aylık kısa bir süre haricinde tek başına ya da koalisyonlar yoluyla iktidarda kalmıştı.[1] Ülke üzerinde ve seçmen nezdinde bu kadar ciddi bir hâkimiyeti olan LDP, 2009 seçimlerinde ise Yukio Hatoyama liderliğindeki Japonya Demokrat Partisi’ne (DPJ) geçilmiş ve iktidarı kaybetmişti. Japonya için siyasal devrim olarak adlandırılabilecek bu olay sonrasında ise ülkede baş gösteren siyasal istikrarsızlık sürmüş ve Japonya 6 yılda 6 Başbakan değiştirmek zorunda kalmıştı. 2011 Ağustos’unda göreve başlayan ve daha önce Maliye Bakanı olarak da görev yapan 55 yaşındaki DPJ’li Başbakan Yoshihiko Noda’nın rakipleri arasında; LDP adayı 58 yaşındaki daha önce 2006’da ülkenin en genç ve ilk savaş sonrası doğan Başbakanı olmuş Shinzō Abe ve nükleer yanlısı bu iki merkez partisine alternatif olarak kurulmuş yeşilci Japonya’nın Yarını Partisi’nden (Tomorrow Party of Japan) 1950 doğumlu kadın aday Yukiko Kada bulunuyor. Daha zayıf olarak gözüken diğer adaylar arasında da merkez sağ Yeni Komeito Partisi (NKP) lideri 60 yaşındaki Natsuo Yamaguchi, milliyetçi-muhafazakâr Japon Restorasyon Partisi (JRP) lideri ve eski Tokyo valisi 80 yaşındaki Shintaro Ishihara, Japonya Komünist Partisi (JCP) lideri 58 yaşındaki Kazuo Shii gibi adaylar bulunuyor. Adayların yaşlarına dikkat edildiğinde Ishihara haricinde tüm bu isimlerin İkinci Dünya Savaşı dönemini görmeyen yeni nesil Japon politikacılar oldukları dikkat çekiyor.
Seçimler öncesinde partilerin durumuna bakıldığında 2009 seçimlerinde 300’ün üzerinde sandalye kazanan ancak şu an milletvekili sayısı 230’a kadar düşen DPJ ve Başbakan Noda’nın zor durumda olduğu görülüyor. İktidara geldiğinde kendisini kayalıklarda yaşayan iri ve bıyıklı bir tatlısu balığı olan çopraya benzeten Noda, 2011 yılındaki Fukuşima faciası sonrası nükleer enerjiye verdiği destek nedeniyle sıkça eleştirilmiş, en son yaşanan depremlerdeki performansı da yetersiz bulunmuştu. Noda’yı esas zayıflayan faktörün ise Japonya’da bir süredir devam eden ekonomik durgunluk olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle DPJ milletvekili sayısının seçim sonrasında 100’ün altına inmesi bekleniyor. Seçimleri kazanması beklenen LDP lideri Abe de oldukça ilginç bir figür. Abe, Japonya’nın militarist geçmişine duyduğu sempati nedeniyle Çin ve Güney Kore’de tepkiyle karşılanıyor. Rahatsızlığı nedeniyle 2007 yılında Başbakanlıktan istifa eden Abe, 2012’deki genel kurul sırasında yeniden LDP’nin liderliğine seçilmişti. Abe’nin Çin ve Kuzey Kore konusunda rakiplerine göre daha sert bir duruşu bulunuyor. Abe ve Noda’yı birleştiren özellik ise nükleer enerji konusunda uzlaşmaları. Ayrıca her isim de ekonomide liberal politikaları ve düşük vergilendirmeyi savunuyor. Abe’nin seçilirse dış politika, anayasa ve ekonomi konusunda önemli değişiklikler yapabileceği öngörülüyor. Diğer adaylardan Yukiko Kada’nın nükleer karşıtı çevreci duruşuyla sol kesimler ve gençlerin oylarını alabileceği ancak en fazla koalisyon ortağı haline gelebileceği tahmin ediliyor. Aşırı milliyetçi Ishihara ve NKP lideri Yamaguchi’nin de koalisyon ortaklıkları söz konusu olabilir.
TRT Haber’in seçimler öncesinde görüştüğü Japon siyasi uzman Sasaki Yoşiaki seçimlerin mucize yaratamayacağını hatırlattı. Yoşiaki, “Bu seferki seçimler çok kritik olacak. Liberal Demokrat Parti her ne kadar önde olsa da kimse mucize beklemesin. Çünkü Japonya’nın önünde büyük sorunlar var. Başta ekonomi, siyasi dalgalanmalar, dış siyaset gibi. Bu sorunlar kısa sürede çözülecek sorunlar değil. Fakat kan değişiminin Japonya’ya yararlı olacağı kanaatindeyim. Genç politikacıların da yetişmesi ve dinamik Japonya’nın inşası gerekli” dedi.[2] Council on Foreign Relations sitesindeki değerlendirmede kendisine atıfta bulunulan Columbia Üniversitesi Weatherhead Doğu Asya Enstitüsü’nden Gerald Curtis ise Başbakan Noda’nın yabancı hükümetler ve Japon endüstri devlerinden aldığı yüksek desteğe karşın, halkla arasında güçlü bir bağ kuramadığına dikkat çekiyor.[3]
1947 tarihli anayasaya göre Japon parlamentosu (Diet), Temsilciler Meclisi (alt kanat) ile Danışmanlar Meclisi’nden (üst kanat) oluşuyor. Temsilciler Meclisi’nin 480 üyesi ile Danışmanlar Meclisi’nin 242 üyesi, halk tarafından seçiliyor. Japon halkı, seçimlerde biri doğrudan milletvekillerine, diğeri de milletvekillerinin partilerine olmak üzere iki oy kullanıyor. Seçmenler, Diet’in alt kanadı Temsilciler Meclisi’nin 4 yıllığına seçilen üyelerinden 300’ünü doğrudan adaya oy vererek seçiyor. 180 üyeyi ise partilere verilen oylar belirliyor. Anayasaya göre Temsilciler Meclisi’nin Danışmanlar Meclisi’nin sahip olmadığı yetkileri var. Temsilciler Meclisi, Danışmanlar Meclisi’nin vetosunu üçte ikilik çoğunlukla geçersiz kılabiliyor. Temsilciler Meclisi üyeleri 4 yıllığına, Danışmanlar Meclisi ise 6 yıllığına seçiliyor. Danışmanlar Meclisi, Temsilciler Meclisi’nin aksine feshedilemiyor.[4]

Dr. Ozan ÖRMECİ


[1] “Japonya’da genel seçim 16 Aralık’ta yapılacak”, Zaman, Erişim Tarihi: 15.12.2012, Erişim Adresi:http://www.zaman.com.tr/dis-haberler/japonyada-genel-secim-16-aralikta-yapilacak/2023989.html.
[2] “Japonya’da Seçim Heyecanı”, TRT Haber, Erişim Tarihi: 15.12.2012, Erişim Adresi:http://www.trthaber.com/haber/dunya/japonyada-secim-heyecani-67122.html.
[3] “Japan’s Revolving-Door Elections”, CFR, Erişim Tarihi: 15.12.2012, Erişim Adresi:http://www.cfr.org/japan/japans-revolving-door-elections/p29667.
[4] “Japonya’da genel seçim 16 Aralık’ta yapılacak”, Zaman, Erişim Tarihi: 15.12.2012, Erişim Adresi:http://www.zaman.com.tr/dis-haberler/japonyada-genel-secim-16-aralikta-yapilacak/2023989.html.


2 yorum:

seçkin dedi ki...

Güzel bir yazı

Ozan Örmeci Makaleleri (Ozan Örmeci Articles) dedi ki...

Teşekkürler aslında özet niteliğinde ama maalesef basınımızda bu kadarı bile yer almıyor.